ฝ่ายใน (สตรี) ของ เครื่องราชอิสริยยศไทย

พระบรมราชินี

  1. ราชกกุธภัณฑ์ ประกอบด้วย ฉัตร 7 ชั้น มงกุฎ (ครอบมงกุฎ) และฉลองพระบาท
  2. พระสุพรรณบัฏ
  3. ศิราภรณ์ พร้อมครอบมงกุฎ
  4. เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์
  5. พระสังวาลย์ประกอบด้วย พระสังวาลย์นพรัตน์น้อย พระมหาสังวาลย์นพรัตน์น้อย
  6. พระธำรงค์นพเก้า และพระธำรงค์ประจำวัน
  7. พระราชลัญจกรประทับครั่ง
  8. เครื่องสูง ประกอบด้วย พระมหาเศวตฉัตร 7 ชั้น บังแซก พัดโบก พระกลด จามร
  9. เครื่องประโคม
  10. พระราชยาน
  11. เครื่องนมัสการ
  12. เครื่องราชินูปโภค ประกอบด้วย
    1. พานพระศรีลงยาราชาวดีขอบฝังทับทิม พร้อมด้วยจอกทองคำลงยาราชาวดี ผอบทองคำลงยาราชาวดียอดปริกประดับเพชร ซองพลูทองคำขอบบนล่างประดับทับทิม ตลับภู่ประดับทับทิมและเพชร มีไม้ควักพระกรรณ มีดด้ามทองคำลงยาประดับทับทิม
    2. พระสุพรรณศรีทองคำลงยาราชาวดีขอบประดับทับทิม
    3. ขันพระสุธารสทองคำลงยา พร้อมพานรองลงยาราชาวดีขอบประดับพลอยแดง และจอกทองคำลงยา
    4. ขันสรงพระพักตร์ทองคำลงยา พร้อมพานรองลงยาของประดับทับทิมและคลุมปัก
    5. หีบพระศรีทองคำลายกอบัวตรามงกุฎประดับเพชร ทับทิม มรกต มีตลับทองคำลงยาลายกอบัว ที่ฝาตลับมีมงกุฎพร้อมเพชรล้อมสามชั้น
    6. กาพระสุธารสทองคำลงยามีสร้อยโยงพร้อมพานรองทองคำของประดับเพชร
    7. กล่องตราพระจุลจอมเกล้า พร้อมตลับซีก 4 ตลับ พร้อมพานรองลงยาราชาวดี ขอบประดับทับทิม
  13. เครื่องนมัสการ
  14. พระราชยาน
  15. เรือพระที่นั่ง
  16. พระโกศทองใหญ่
  17. พระกลด

สยามบรมราชกุมารี

ตัวอย่างเช่น เครื่องราชอิสริยยศสำหรับสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (เทียบเท่าเจ้าต่างกรมชั้นกรมสมเด็จพระ) หรือ กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข ให้รับ พระราชบัญชา (คือคำสั่งของสมเด็จพระเทพฯ)

  1. พระสุพรรณบัฏและคำประกาศ
  2. พระสัปตปฏลเศวตฉัตร (ฉัตร 7 ชั้น)
  3. เครื่องราชอลังกรณ์
  4. พระมหาสังวาลย์นพรัตน์
  5. เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์
  6. พานหมากเสวยทองคำลงราชาวดีพร้อมเครื่องใน 8 สิ่ง คือ มังษี 2 ผอบ 2 ซองพลู ซองบุหรี่ มีด และตลับภู่พร้อมไม้ควักพระกรรณ 1 คู่
  7. พระน้ำเต้าทองคำลงราชาวดี
  8. บ้วนพระโอษฐ์ทองคำลงยา
  9. หีบหมากเสวยทองคำลงยา
  10. ที่พระสุธารสทองคำ
  11. สังวาลย์พระนพน้อย
  12. พระธำมรงค์นพเก้า
  13. พระธำมรงค์ประจำวัน
  14. พระธำมรงค์มรกตเป็นพระลัญจกรประทับครั่ง
  15. พระลัญกรประทับชาด
  16. พระที่นั่งพุดตานฝ่ายบวร
  17. พระราชยานกง
  18. ขันพระสุธารสทองคำลงยาขอบประดับทับทิม พร้อมพานรองและจอกทอ งคำลงยาราชาวดี
  19. ขันสรงพระพักตร์ทองคำลงยาพร้อมพานรองลงยาขอบประดับทับทิมและคลุมปัก
  20. กล่องตราพระจุลจอมเกล้าพร้อมตลับซีก 4 ตลับ พร้อมพานรองทองคำลงยาขอบประดับทับทิม

เจ้าฟ้าหญิงทรงกรม

  1. พระสุพรรณบัฏและคำประกาศ
  2. ศิราภรณ์
  3. สังวาลย์
  4. ธำรงค์นพเก้า
  5. เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์
  6. เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์
  7. พานพระศรีทองคำลงราชาวดี ขอบประดับทับทิมพร้อมเครื่องในคือ จอกทองคำลงราชาวดี ผอบทองคำยอดปริกประดับเพชร ซองพลูขอบประดับเพชร ตลับภู่ประดับเพชรและทับทิม มีไม้ควักพระกรรณ มีดด้ามหุ้มทองคำลงยาประดับพลอย
  8. ขันพระสุธารสทองคำลงยา พร้อมจอกทองคำลงยา พร้อมพานรองทองคำลงยา ขอบประดับทับทิม
  9. ขันสรงพระพักตร์ทองคำลงยา พร้อมพานรองทองคำลงยาขอบประดับทับทิมและคลุมปัก
  10. หีบพระศรีทองคำลงยาหลังตรามงกุฏประดับเพชร
  11. กาพระสุธารสทองคำมีสร้อยโยง พร้อมพานรองกา
  12. กล่องตราจุลจอมเกล้าพร้อมพานรองลงยาขอบประดับทับทิม
  13. พระราชยาน

พระองค์เจ้าทรงกรมฝ่ายใน

  1. พระสุพรรณบัฏ
  2. เครื่องศิราภรณ์ (มงกุฎ)
  3. เครื่องแต่งพระองค์
  4. เครื่องสังวาลย์พระนพน้อย
  5. พานหมากเสวยทองคำลงยา พร้อมเครื่องในทองคำลงยา 8 สิ่งคือ มังษี 2 ผอบ 2 ซองพลู ซองบุหรี่ มีด และตลับภู่พร้อมไม้แกพพระกรรณ
  6. กาพระสุธารสทองคำพร้อมถาดรอง
  7. บ้วนพระโอษฐ์ทองลงยา
  8. หีบหมากไม้แดงหุ้มทองลงยาหลังตราจุลมงกุฏประดับเพชร
  9. ราชยาน

ส่วนพระองค์เจ้าไม่ทรงกรมได้รับพระราชทานเช่นเดียวกับพระองค์เจ้าทรงกรมแต่ไม่ลงยา

หม่อมเจ้า (ฝ่ายใน)

  1. เครื่องแต่งพระองค์
  2. พานหมากเสวยทองคำลายสลักกลม พร้อมเครื่องในทองคำลายสลัก 8 สิ่งได้แก่ มังษีทองลายสลัก ผอบทองลายสลัก ซองพลูทองลายสลัก ซองบุหรี่ทองลายสลัก มีดด้ามหุ้มทองลายสลัก ตลับภู่ทองลายสลัก
  3. บ้วนพระโอษฐ์ทองลายสลัก
  4. เต้าน้ำทองลายสลัก
  5. หีบหมากไม้แดงหุ้มทองลงยา
  6. ราชยาน

สำหรับ หม่อมราชวงศ์ (ฝ่ายใน) ไม่มีหลักฐานปรากฏว่าได้รับพระราชทานเครื่องยศอะไร

พระสนม

  • พระภรรยาเจ้า (พระราชชายา, พระวรราชชายา) ได้รับพระราชทาน
  1. หีบหมากทองคำลงยาราชาวดี ประดับรัตนชาติ
  2. พานพระศรีทองคำลายสลักลงยาราชาวดีพร้อมเครื่อง 8 สิ่งคือ มังษีทองลายสลัก ผอบทองลายสลัก ซองพระศรีทองลายสลัก ซองบุหรี่ทองลายสลัก มีดด้ามหุ้มทองลายสลัก ตลับภู่ทองลายสลัก
  3. พระสุพรรณศรีทองคำลายสลักลงยาราชาวดี
  • พระสนมเอก ที่ถือศักดินา 1,000ไร่ ได้รับพระราชทาน
  1. หีบหมากทองคำลายสลัก
  2. พานหมากทองคำลายสลักพร้อมเครื่อง 8 สิ่งคือ มังษีทองลายสลัก ผอบทองลายสลัก ซองพลูทองลายสลัก ซองบุหรี่ทองลายสลัก มีดด้ามหุ้มทองลายสลัก ตลับภู่ทองลายสลัก
  3. กระโถนทองคำลายสลัก
  • คุณท้าวนางสนองพระโอษฐ์ ถือศักดินา 1,000ไร่ ได้รับพระราชทาน หีบหมากทองคำจำหลักเชิงชาย, กาทองคำจำหลักเชิงชาย, ขันล้างหน้าทองคำพร้อมพานรอง, กระโถนทองคำจำหลักเชิงชาย, โต๊ะเงิน
  • พระสนม ได้รับพระราชทาน หีบหมากทองคำลายสลักลงยาราชาวดี, พานทองคำ
  • เจ้าจอมมารดา ได้รับพระราชทาน หีบหมากทองคำลายสลัก, พานทองคำ
  • เจ้าจอม ได้รับพระราชทาน หีบหมากทองคำ
  • นางอยู่งาน, นางพระกำนัล ได้รับพระราชทาน หีบหมากเงินกะไหล่ทอง

สตรีผู้ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า

  1. กระโถนทองคำ
  2. หีบหมากไม้แดงทองคำลงยา
  3. กาทองคำพร้อมโต๊ะทอง
  4. ขันน้ำทองคำ
  5. ผ้าปักทองแล่ง
  • ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ ฝ่ายใน ท.จ.ว. (เนื่องจากผู้ที่พระราชทานในชั้น ป.จ. และ ท.จ.ว. มีบรรดาศักดิ์เสมอภรรยาของขุนนางชั้นเจ้าพระยา ในสมัยก่อน จึงโปรดให้ผู้ที่ได้รับพระราชทานใน 2ชั้นนี้ใช้คำนำหน้านามว่า ท่านผู้หญิง ได้ เมื่อสมรสแล้ว) เครื่องยศเหมือนสตรีที่ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ปฐมจุลจอมเกล้า แต่จะไม่ได้รับพระราชทาน ขันทองคำ

ผู้ที่ได้รับพระราชทานชั้นที่ต่ำกว่านี้ คือ ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.) ฝ่ายใน ตติยจุลจอมเกล้า (ต.จ.) ฝ่ายใน จตุตถจุลจอมเกล้า (จ.จ.) ฝ่ายใน ได้รับพระราชทานหีบหมากทองคำปักดวงตราเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า และ ผ้าแพรห่ม

สตรีผู้ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ท.จ. , ต.จ. และ จ.จ. จะมีบรรดาศักดิ์เสมอภรรยาของขุนนางชั้น พระยา สามารถใช้คำนำหน้านามว่า คุณหญิง ได้ เมื่อสมรสแล้ว (แต่หากมียศหรือตำแหน่งอื่นเพิ่มเติม ก็อาจได้รับพระราชทานเครื่องยศเพิ่มอีกเป็นกรณีไป)

ใกล้เคียง

เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า เครื่องบินขับไล่ เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ เครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์ เครื่องคิดเลข เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์